Waarom raakte houtbouw uit de gratie?

De huizen uit de middeleeuwen waren vooral door de rieten daken erg brandgevaarlijk. Na de grote stadsbranden in Amsterdam van 1421 en 1452 kwamen er regels om die voortaan te voorkomen. Deze regels hielden in dat een huis harde dakbedekking moest hebben (dus geen rieten daken meer) en een stenen scheidingsmuur met de buren. Toen Amsterdam verder ging groeien binnen de stadsmuren, kwamen er huizen met meerdere verdiepingen. En daarvoor waren bakstenen zijmuren handiger dan houten wanden. Voor die overgang naar meer stenen gebouwen moest de slappe bodem worden verstevigd door ophoging en onderheiing. In Weesp zal dit ook zo gegaan zijn, al is daar minder van bekend. Buiten de stadsmuren bleef de overgang naar bakstenen muren uit. Het brandgevaar was daar ook kleiner doordat er minder huizen bij elkaar stonden. En er werd daar niet met meerdere verdiepingen gebouwd.

Houten voorgevels mochten in Amsterdam na de grote stadsbranden aanvankelijk nog wel, maar werden eind zeventiende eeuw ook verboden in de nieuwbouw, toen het uiterlijk van woonhuizen en van woonstraten in de stad belangrijker werd. Men vond baksteen en – nog beter – natuursteen chiquer en beter passen bij de allure van de stad. Op de achtergrond bleef de angst voor nieuwe stadsbranden een rol spelen. Een brandbare stad kon met brandbommen immers eenvoudiger veroverd worden. Dat gold zeker voor de stad Weesp, die een belangrijke militaire functie had. Begin twintigste eeuw werd het verbod op houtbouw voor woningen in de Amsterdamse bouwverordening opgenomen. In de omliggende gemeenten werd dit ook doorgevoerd onder druk van het Rijk. Houten huizen werden als minderwaardig gezien. Houten huizen werden hierdoor vaker gesloopt. Ook kwam het voor dat de muren van bestaande houten huizen met kippengaas bespijkerd en cement bepleisterd werden, zodat ze op stenen huizen gingen lijken. In de jaren 1970 is men hierop teruggekomen en is houtskeletbouw niet langer verboden. Er is sindsdien in toennemende mate weer nieuwbouw in hout gerealiseerd.